Türkiye’nin önemli ihraç ürünleri arasında yer alan çam fıstığı (Künar) hasat mevsimi devam ederken, üreticiler zorlu koşullarda metrelerce yüksek çam ağaçlarına demir merdivenlerle çıkarak çalışıyor. Aydın’ın Koçarlı ilçesi başta olmak üzere il genelinde yoğun olarak yetiştirilen çam fıstığı, ihracatıyla ülke ekonomisine büyük katkılar sağlıyor. Yüksek ağaçlardan özel tekniklerle toplanan kozalaklar, fabrikalarda kırılarak içleri çıkarılmakta ve ayıklanmaktadır. Ortalama 100 kilogram kozalaktan yalnızca 2 kilogram künar elde edilirken, bu işlem sonrasında künar değer kazanıyor.
Söke kırsalında çam fıstığı hasadı yapan Akın Arıcı, “Ailemizden bu ağaçlara çıkmayı öğrendik. Çocukluğumdan itibaren bu işin içindeyiz ve başka bir mesleğimiz olmadığı için zorluk çekmiyoruz. Ancak gençler bu işi yapmaya hevesli değil. İşle uğraşanlar da zorunluluktan kaynaklanan bir motivasyonla çalışıyor. Pandemiden sonra genel masraflar artarken, bizim fiyatlarımız pek iç açıcı değil. İç künarın kilosu yaklaşık 1,500 TL, kabuklu çam fıstığı ise 300-350 TL civarında. Kozalaklar da 25-30 TL’den alıcı bulabiliyor. Günlük hasat miktarı, zemin durumu ve mahsul bolluğuna göre farklılık gösteriyor” şeklinde konuştu.
Arıcı, işin risklerinden de bahsederek, “Bu iş oldukça tehlikeli; ağaçtan düşen ve hayatını kaybedenler dahi var. Günlük yevmiye 2,500-3,000 TL arasında değişiyor. Düşme, yaralanma ya da ölüm vakaları söz konusu. Yaşanan trafik kazaları gibi bu işte de riskler mevcut ancak yine de devam ediyoruz” dedi.
Ayrıca, Arıcı, “Devlet henüz buralara gelmeden önce biz burada bulunduk ve bu alanları koruyoruz. Hazine arazilerinde yaptığımız hasat, geçim kaynağımızı sağlıyor ve ağaçlara titizlikle bakıyoruz. Geçmişte devlet, köy muhtarlıkları aracılığıyla bu arazileri sınıflandırıp sahiplendirdi. Her birey kendi alanının bakımını üstleniyor. Orman köylüsü, ağaçları korumakla yükümlüdür. Yangın çıkarsa, ne yazık ki hem ürünler hem de ağaçlar yok olur” ifadelerini kullandı.
Dilek Arıcı, eşine hasat döneminde destek vererek, “Evliliğimizin beşinci yılındayız ve hayatın zorluklarını burada birlikte paylaşmayı tercih ediyoruz. Hem kozalak dökme hem de toplama aşamaları birbirinden zor” dedi.
Toptancı Serkan Karatosun ise Türkiye genelindeki rekoltenin düşük olduğuna dikkat çekerek, “Bu yıl rekolte düşüklüğü gözlemleniyor. Marmara bölgesinde yaklaşık 7-8 bin ton ürün topladık, şimdi ise yerel bölgemizde hasat yapıyoruz. Çam fıstığı alım satımı zor ve işçilik maliyetleri yüksek. Diğer tarım ürünlerine göre çam fıstığı fiyatında yüzde 50’ye varan bir artış oldu. Geçen yıl iç fıstığın kilogramı 800 TL civarındayken, bu yıl 1,300 TL’ye kadar ulaştı. Kozalak fiyatları da kaliteye göre değişiyor, 15 TL’den başlayıp 35 TL’ye kadar çıkabiliyor. Rekoltedeki azalma, iklim koşullarına bağlı. Türkiye’nin gelecekte kuraklık gibi zorluklarla karşılaşma riski yüksek” şeklinde konuştu.