Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, tarım alanında kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarının son bir ayda yüzde 5,95, son bir yılda ise yüzde 29,02 oranında artış gösterdiğini ifade etti. Çandır, 2024 yılının Ocak ayı verilerinin, bir önceki yıla göre daha düşük olduğunu belirtti.
Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ocak ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) üzerine değerlendirmelerde bulundu. Ocak ayı için Tarım-GFE’nin aylık artış oranı yüzde 5,89 olarak duyurulmuşken, bu durum 2015 yılından itibaren Ocak ayları ortalaması olan 3,99’un oldukça üstünde bir artış olarak kaydedilmiştir. Eylül ayından bu yana düşüş gösteren verilerin, Ocak ayında sonunda yükselişe geçtiğini vurguladı. Yıllık Tarım-GFE artışının ise yüzde 30,49 olduğunu belirten Çandır, bu rakamın son dokuz yılın Ocak ayları ortalamasına oldukça yakın olduğunu kaydetti.
“Veteriner hizmetlerinde en yüksek artış görüldü”
Çandır, Tarım-GFE’nin alt kalemlerine dair yaptığı değerlendirmede, tarımda mal ve hizmet fiyatlarının aylık yüzde 5,95, yıllık ise yüzde 29,02 oranında artış sergilediğini belirtti. Tohum fiyatlarının aylık yüzde 4,17, enerji maliyetlerinin yüzde 4, gübre fiyatlarının yüzde 6,79, ilaçların yüzde 2,15, veteriner hizmetlerinin yüzde 32,87, yem fiyatlarının yüzde 2,79 ve diğer kalemlerde yüzde 19,79 oranında artış yaşandığını aktardı. Yıllık bazda tohumda yüzde 50,09, enerji maliyetlerinde yüzde 21,43, gübrede yüzde 27,77, ilaçta yüzde 21,66, veteriner hizmetlerinde yüzde 49,01, yem fiyatlarında yüzde 24,30 ve diğer kalemlerde ise yüzde 49,13 oranında yükseliş meydana geldiğini kaydetti. Tarımsal yatırımlara yönelik mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki artışın ise aylık yüzde 5,56, yıllık ise yüzde 39,58 olduğu bilgisini paylaştı. Çandır, Eylül ayından itibaren düşen trendin Ocak ayında yükselişe geçtiğini belirtti.
“Tarım-GFE üretici fiyatlarının üstünde”
Ocak ayı için tarımsal üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) verilerine de değinen Çandır, yıllık yüzde 29,89’la on yıllık ortalamanın üzerinde bir artış görüldüğünü ifade etti. Ancak son bir yıl içinde tarımsal faaliyetlerde bulunanların aleyhine bir gidişat yaşandığını belirterek, Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında aleyhte olan durumun Ocak ayında tekrar gündeme geldiğini aktardı. Yıllık girdi maliyetleri, üretici fiyatlarının artışını geride bıraktığını aktaran Çandır, üreticinin bu durumdan olumsuz etkilendiğine dikkat çekti.
Öte yandan, yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım sektörüne dolaylı etkileri bulunduğunu söyleyen Çandır, yurt dışı üretici enflasyonunun Ocak ayında yıllık yüzde 20,47, yurtiçi üretici enflasyonunun ise yıllık yüzde 27,20 oranında artış gösterdiğini ifade etti. Ocak ayında gıda kaleminin üretici düzeyinde aylık yüzde 4,31, yıllıkda ise yüzde 37,23 artış yaşadığını vurguladı.
“Manşet enflasyonu yüksek”
Ocak ayında üretici enflasyonlarına karşılık tüketici enflasyonunun da bir artış gösterdiğini belirten Çandır, TÜFE’nin aylık oranının yüzde 5,03, yıllık oranının ise yüzde 42,12 olarak açıklandığını kaydetti. On yıllık ortalamalarla karşılaştırıldığında manşet enflasyonunun yüksek seyrettiğine dikkat çekti. Tüketici tarafında gıda enflasyonunun aylık yüzde 3,86, yıllık ise yüzde 41,76 olarak kaydedildiğini vurgulayan Çandır, işlenmemiş gıda enflasyonunun da aylık yüzde 2,66, yıllık ise 44,17 düzeyinde olduğunu bildirdi. Yaş meyve ve sebze enflasyonu ise Ocak ayında aylık yüzde 3,41, yıllık ise yüzde 62,14 artış göstermiştir. Çandır, bu rakamların üreticilerin karşılaştığı yıllık enflasyonun tüketici enflasyonu oranlarının altında kaldığını göstermekte olduğunu belirtti.