Alyuvarlar yani Kırmızı kan hücreleri, kanda en fazla bulunan hücreler olarak bilinir. Görevleri ise hücrelerin yaşayabilmesi için en gerekli malzeme olan oksijeni taşımaktır. İşte kana kırmızı rengini veren madde Alyuvarlar…
Alyuvarlar yani Kırmızı kan hücreleri kanda en fazla bulunan ve hücrelerin yaşayabilmesi için oksijeni taşıyan hücrelerdir. Aynı zamandan bedeni temizlemek adına hücrelerde biriken karbondioksiti de kalbe geri iletir. Kana kırmızı rengini veren madde hemoglobindir. Görevi ise oksijen taşımaktır ve oldukça önemlidir. Sıklıkla merak edilen kana kırmızı rengini veren nedir sorusunun cevabı HGB yani Hemoglobin’dir.
Alyuvarlar için oldukça önemlidir ve oksijen taşıyarak vücudumuz için en önemli görevi üstlenmiştir. Bir tek damla kanın %99’unu alyuvarlar yani kırmızı kan hücreleri oluşturur. Bu hücreler aynı zamanda “eritrosit” olarak da bilinir. Vücudumuzda yaklaşık olarak 25 trilyon alyuvarlar bulunmaktadır. Bu miktar ise Samanyolu Galaksisi’nde bulununca yıldız sayısının yüzlerce katıdır.
Vücutta dolaşan kırmızı kan hücrelerinin bir futbol sahasının yarısını rahatlıkla kaplayabildiklerini bilmek bedenimizdeki alyuvar miktarın daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Bu hücreleri Birbirlerine peş peşe bağlandıklarını düşündüğümüzde 47.000 km’lik bir kule oluşturabilmektedir. Yine vücudumuzdaki alyuvarları bir halı gibi yere serme imkanımız olsa, bu hücrelerin 3.800 km2’lik gibi bir alanı kapladıklarını görürüz. Bu rakam ise dört dönümlük bir araziye yaklaşık olarak eşittir. Vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin sayısı o kadar çoktur ki, ölen hücrelerin yerini almak için saniyede 3 milyon kadar yeni kırmızı kan hücresi kana karışır.
Hemoglobin Nedir? HGB Nedir?
Hemoglobin: kanda bulunan azot, oksijen, hidrojen, demir, kükürt ve kömür bileşiminden oluşan bir Alyuvar maddesidir. Akciğer ile gözeler arasındaki oksijen ve karbon gazı iletimini sağlar ve alyuvarların en önemli olan maddesidir.
Bir nedenden dolayı hastanede kan tahlili yaptırdınız. Tahlilinizi incelediğinizde Elinizdeki kan tahlilinde HGB değeri görmeniz muhtemeldir. Peki, HGB değeri nedir? HGB değerinin yüksekliği ve ya düşüklüğü ne anlama gelir. Sizin için HGB ya da HB olarak bilinen değer hakkında merak ettiklerinizi derledik. Ancak unutulmamalıdır ki tahlilinizdeki sonuçları değerlendirecek, size en uygun bilgiyi ve HGB değerinizin yüksekliği ve düşüklüğü ile ilgili yorum yaparak tedavilerle ilgili yönlendirmeleri yapacak olan kişi doktorunuzdur.
Kan tahlillerinden gördüğünüz HGB, “hemoglobin” kelimesinin kısaltmasıdır. Hemoglobin bir tür proteindir ve vücut için oldukça önemlidir. Demir içerek bu metalloprotein Alyuvarlarda yer alır ve solunum organından dokulara oksijen ve yine dokulardan solunum organına da proton ve karbondioksit taşır.
Hemoglobinin yapısında 4 adet hem halkası 4 adet de demir atomu bulunur. Hem halkaları oksijenin bağlandığı noktalardır ve yetişkin bir kişinin hemoglobinine “hemoglobin A” adı verilir.
Hemoglobin ‘in Keşfi
Hemoglobinin görevi yani oksijen taşıyabildiği Hünefeld tarafından 1840 yılında keşfedilmiştir. Max Perutz ise X-ışını kristalografi adı verilen bir teknik ile 1959 yılında hemoglobinin moleküler yapısını ortaya çıkarmıştır. Max Perutz’un bu çalışması sayesinde 1962 yılında John Kendrew ile birlikte kimya alanında Nobel ödülü kazanmıştır.
Hgb’lerin Görevi
Hemoglobinin yani HGB’nin görevi oksijen yani O2 taşımaktır. Bakıldığında vücudumuz için oldukça önemli görevlerden birini üstlenmiştir. Ağzımız, burnumuz ve soluk borumuzdan oluşan solunum sistemi sayesinde hayatta kalabilmemiz için gerekli oksijenin vücuda girmesini akciğerler sağlasa da bu oksijeni organlara taşıyan şey ise hemoglobindir. Dokuların ve organların ihtiyaç duyduğu O2 kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobinler sayesinde taşınır. Yine Karbondioksit de hemoglobin ile dışarı atılması için akciğerlere geri taşınır. Aynı zamanda Kana kırmızı rengini veren de hemoglobindir.
Hgb Kaç Olmalıdır?
Sağlıklı bir insanın her 100 ml kanında 12-16 fram arası hemoglobin bulunur. Erkeklerde 1 desilitre kanda 13,5 – 17,5 gram bulunması gerekirken, kadınlarda 1 desilitrede kanda 12 – 15,5 gram hemoglobin miktarı idealdir. Çocuklar için ise ideal hemoglobin miktarı cinsiyete ve yaştan yaşa göre değişmektedir.
Yeni doğan için 13.5 – 24 gm / dL
1 ay için 10-20 gm / dL
1-2 ay için 10-18 gm / dL
2-6 ay için 9.5 – 14 gm / dL
0.5 ila 2 yıl için 10.5 – 13.5 gm / dL
2 ila 6 yaş için 11.5 – 13.5 gm / dL
6 ila 12 yaş için 11,5 – 15,5 gm / dL
12-18 yaş arası erkekler için 13 – 16 gm / dL
12-18 yaş arası kadınlar için 12 – 16 gm / dL idealdir.
Hgb Kan Tahlili Neden Yaptırılır?
Hastaneye halsizlik, bayılma, görme bozuklukları, baş dönmesi, ciltte morarma, nefes darlığı, baş ağrısı, güçsüzlük, soluk beniz gibi şikayetlerle giderseniz doktorunuz muhtemelen HGB değerinizin ölçülmesi için gerekli kan tahlili yaptırmanızı isteyebilir.
Hgb Düşüklüğü Nedir? Kana Kırmızı Rengini Veren Hemoglobin Neden Düşük Olur?
Hemoglobin ‘in yani HGB’NİN düşük olması genellikle anemi ya da düşük kan sayısı olarak adlandırılır. Hemoglobin miktarının düşüklüğü dokulara ve organlara daha az oksijen taşınması demektir. Peki HGB düşüklüğü neden olur?
Hemoglobin değerinin düşük olmasının birçok farklı nedeni olabilir. En sık görüleni ve bariz olanı tabii ki kan kaybı olmasıdır. Bunun dışında demir eksikliği, kemik iliği rahatsızlıkları, dehidrasyon, hemoglobinin yapısının anormal olması, karaciğerde sorunlar, talasemi adlı genetik bir bozukluk, B12 vitamini eksikliği, böbrek yetmezliği ve hastalıkları, kemoterapi ilaçları ve folik asit eksikliği gibi pek çok nedeni olabilir.
Akdeniz anemisi (Talasemi): Akdeniz ülkelerindeki topluluklarda görülen bir anemi kansızlık türüdür. Hemoglobinin yapısındaki bazı bozukluklardan kaynaklanır. Kadınlarda görülme olasılığı erkeklere oranla daha fazladır.
Vitamin Eksikliği Anemisi: folik asit ve ya B12 yetersizliği olduğunda görülen bu anemi türünde ise kırmızı kan hücrelerinin şekli değişir. Bu da hücrelerdeki oksijen taşıma verimini düşürür.
Aplastik Anemi: Bu anemi türü ise hatalı kemik iliğinde kan oluşturan kök hücrelere bağışıklık sisteminin hatalı bir şekilde saldırması nedeniyle oluşur. Bu bozukluktan kaynaklı vücutta daha az kırmızı kan hücresi üretilir.
Hemolitik Anemi: RGB’lerin yani Kırmızı kan hücrelerin erkenden yani normal ömürleri dolmadan yıkıma uğramaları sebebiyle olur. Kandaki alyuvar yani RGB sayısı düşer. Bu da organlara giden O2 miktarının azalmasına yol açabilir. Aynı zamanda Kalıtsal olabilecek de bir rahatsızlıktır.
Orak Hemoglobin Anemisi: Bu anemi türü ise hemoglobinin şeklinin anormalleşmesinden kaynaklıdır ve Kalıtsal olan bu durumda HGB orak gibi bir şekil alır ve olması gerekenden daha serttir. Bu yapı ise oksijen taşınma verimini azaltır ve kan damarlarında maalesef tıkanmaya yol açar.
Hamilelik anemisi: Gebelik bilindiği üzere demir ihtiyacının çok olduğu bir dönemdir. Anne adayında demir değerinin düşmesinden kaynaklı anemi görülebilir ki bu bebek ve anne için oldukça riskli bir durumdur.
Hgb Düşüklüğü Tedavisi
Kan tahlilinizde Hemoglobin düşüklüğünün görülmesi halinde ilk olarak doktorunuz bunun nedenini tespit edecektir ve bunun için size başka testler de yapılması gerekebilir. Söz konusu düşüklüğün nedeni tespit edildikten sonra hemoglobin değeri düşüklüğüne sebep olan rahatsızlığa göre tedaviniz doktorunuz tarafından yürütülecektir.
Hgb Yüksekliği Nedir?
HGB değerinin olması gerekenden yüksek çıkması vücudunuzda önemli bir sorunun olduğuna dair bir gösterge olabilir. HGB sayınızın yüksek olması akciğer hastalıklarından kansere farklı problemlerin habercisi olabileceği için doktorunuz HGB yüksekliğine sebep olan rahatsızlığı tespit etmeye çalışacaktır. Bunun için de farklı testler yaptırmanız istenebilir.
Hemoglobin yüksekliğinin nedenleri arasında kalp yetmezliği, KOAH ve akciğer rahatsızlıkları; sigara içilmesi, böbrek, karaciğer kanseri ile kemik iliği hastalıkları, anfizem, bir tür kemik hastalığı olan polisitemi vera, performans arttırıcı ilaçlar gibi birçok seçenek sıralanabilir.
Hamileler Dikkat!
Normal bir kişi için zaten bir problem olan HGB düşüklüğü ve yüksekliği gebeler için de istenmeyen bir durumdur. Hemoglobin miktarı çok yüksek ise ölü doğum, hemoglobin miktarı düşük ise düşük yapma riski artmaktadır. Hamilelerde HGB’NİN 11-14 g/dl arasında olması beklenir. 1. ve 3. trimesterde 11 g/dl’den, 2. trimesterde 10.5’ten düşük olmamalıdır