Elektrik ve elektrikle çalışan cihazlar, günlük yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olmasına rağmen, yeterince dikkat edilmediğinde ciddi tehlikeler oluşturabilir. Yaşar Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Hacer Öztura, eski binaların elektrik tesisatlarının mutlaka güncellenmesi gerektiğini ve çok sayıda cihazın çoklu uzatma kablolarına bağlı olmasının yangın riskini artırabileceğini belirtti.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı’nın verilerine göre, 2023 yılında İstanbul’da meydana gelen toplam 24 bin 285 yangın olayının 9 bin 922’si konut, fabrika ve bina yangınlarıyla ilgili. Dr. Hacer Öztura, konutlarda elektrik tesisatının doğru bir şekilde kurulduğundan ve sigortaların uygun amper değerine sahip olduğundan emin olmanın yangın riskini azaltmak açısından büyük önem taşıdığını vurguladı. Eski binalarda yapılan onarım ve tadilatlar sırasında tesisatların yanlış bir şekilde değiştirilerek güç kaynağına uygun olmayan hale geldiğini anlatan Öztura, “Son 30 yılda teknolojinin gelişimiyle birlikte hayatımıza çok sayıda elektrikli cihaz girdi. Bu durum, eski tesisatların artık yeterli olmamasına yol açabiliyor” dedi.
Uzatma kablolarının kullanımına dikkat çeken Öztura, zamanla artan kullanım gereksinimlerinin bu kabloları tehlikeli hale getirebileceği uyarısında bulundu. “Uzatma kablolarının çivi gibi maddelerle sabitlenmesi, kapı aralarından geçmesi ve eşyaların altında kalması, kabloların hasar görmesine ve izolasyonun bozulmasına sebep olabiliyor. Bozulan uzatma kablolarının tamir edilerek kullanılmaya devam edilmesi, yangın riski açısından son derece tehlikeli” dedi. Aynı uzatma kablosu üzerinden birden fazla elektrikli cihazın (ütü, fırın, ısıtıcı gibi) çalıştırılmasının da risk taşıdığını ifade etti.
Elektriksel kazaları önlemek için prizlerin durumunun kontrol edilmesi gerektiğini belirten Öztura, “Eğer prizler gevşekse veya kararma var ise kullanılmamalıdır” diye ekledi. Özellikle elektrikli ısıtıcılar ve battaniyeler hakkında bilgi veren Öztura, bu cihazların eşyalardan en az bir metre uzakta tutulması ve açık bırakılmaması gerektiğini vurguladı.
Bunların yanı sıra, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi yüksek akım çeken cihazların arka kısımlarındaki prizlerin düzenli olarak kontrol edilmesi gerektiğinin altını çizen Öztura, “Banyo gibi nemli yerlerde ve mutfaklardaki yağ buharı, bu tür cihazların güvenliği açısından tehlikelidir” uyarısında bulundu. Enerji verimliliği için kullanılan halojen lambaların istenmeyen ısınmalara yol açabileceği konusunda da dikkatli olunması gerekmektedir.
Son olarak, elektrik tesisatlarının standart dışı malzemeler, hatalı projelendirme ve işçilik nedeniyle sorun yaşayabileceğini belirten Öztura, sanayi ortamlarında ise aşırı akım ve yetersiz havalandırma gibi durumların yangın riskini artırdığını ifade etti. Hem elektrik mühendislerinin hem de iş güvenliği uzmanlarının bu konudaki uyarılarının dikkate alınmasının kritik olduğuna dikkat çekti.