Alzheimer Hastalığı
Alzheimer hastalığı beyinin işlevsel fonksiyonlarını zamanla kaybetmesi sonucu ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. Yaş ilerledikçe görülen ileri derecede hafıza kaybına neden olan kişinin yaşamını olumsuz yönde etkileyen hastalık türüdür. Halk arasında bunama, demans olarak bilenen, aslında demans’ın bir türüdür. Alzheimer hastalığın ilerleyişine göre 3 evresi vardır. Bunlar:
Birinci Evre: Hasta Alzheimer olduğunu anlamaz. Kısa süreli hafıza kaybı yaşar ve sonrasında hatırlar. Kullandığı eşyaların yerlerini karıştırır. Yapması gerekenleri hatırlayamaz. Konuşurken kelimeleri unutabilir. Saat ve mekan kavramlarında karışıklıklar yaşar.
İkinci Evre: Hastanın unutkanlıkları artmaya başlar. Telefon numaralarını, mekan, adres bilgisini kaybeder. Yaşadığı unutkanlıklar yakın çevresi tarafından göz görülebilir hale gelir ve sorunlar yaşamaya başlar. Agresif ve sinirlidirler. Konuşmada bozukluklar görülür ve yemek yeme becerisini kaybeder. Uyku sorunları yaşar ve amaçsız gezinmeler yapar. İdrar ve dışkı kaçırmalar görülür. Halüsinasyonlar görmeye başlar. Kişisel ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelir ve yakınlarının bakımına ihtiyaç duyar.
Üçüncü Evre: Genellikle hastalığı bu evrede fark edip doktora başvurular. Hastalığın ileri ve son evresidir. Hastalık tamamen ilerlemiş ve hasta artık yıpranmıştır. Hafıza kaybı ileri seviyede artmıştır. Hasta yakınlarını tanımaz hale gelmiştir hatta kendi adını, soyadını hatırlayamaz. Tuvalet eğitimi tamamen belleğinden silinmiştir ve artık hasta tuvalet ihtiyacını gideremez. Yemek yiyemez, kısa ve tekrarlanan kelimelerle konuşmaya başlar. Depresiftir, sinirli ve agresiftir. Fiziksel hareketleri tamamen kısıtlanmıştır ve hasta artık yatağa bağımlı hale gelmiştir. Bu evrede yakınları tarafından sağlık kuruluşlarına başvurulup bakıcı tercih edilir.
Alzheimer Belirtileri ve Tedavisi
Her hastalıkta olduğu gibi erken tanı hastalığın seyri ve hastanın tedavisi için büyük öneme sahiptir. Fakat Alzheimer de hastalar bunu geç fark ederler. Alzheimer hastalığı sinsice ilerler ve genellikle son evrede doktora başvurulduğu için tedavi de son evrede yapılır. Alzheimer hastalığının bulunmuş belirli bir tedavisi bulunmamaktadır. Yapılan tedaviler ile hastanın yaşam kalitesini daha iyi seviye getirmek amaçlanır.
Birden bire çıkan her unutkanlık Alzheimer değildir, fakat her belirtide doktora başvurması gerekir, başka bir hastalığın habercisi olabilir. Alzheimer hastalığın belirtileri şunlardır: Kısa sureli unutkanlık yaşarlar. Yer-yön bilgileri karışır, bulundukları bilemezler ve adres yetilerini kaybederler. Sayısal işlemleri, kodlamalarını yapamazlar, günlük yaptıkları rutin işleri yerine getiremezler. Söylenenleri anlamada, yorumlamada ve hafızada tutmada güçlük yaşarlar. Yemek yeme becerisini kaybederler. Nesnelerin isimleri bilseler de ne için kullanıldıklarını hatırlayamazlar. İleri evrelerde tuvalet ihtiyaçlarını karşılamaz hale gelirler. Kişisel ihtiyaçları karşılayamazlar. Yakın çevresine bağımlı hale gelirler.
Alzheimer Kaç Yaşında Başlar ve Hasta Kaç Yıl Yaşar?
Dönüşü ve tedavisi olamayan bir hastalıktır Alzheimer. 40 yaş üzerinden itibaren görülmeye başlasa da genel olarak 65 yaş üzerinde 15 hastadan 1’ Alzheimer’dir. 85 yaş ve sonrasında ölümlerin çoğu Alzheimer’den dolayıdır. Hastalığın belirtilerinin ortaya çıkmasından 4-15 yılsonunda ölümle sonuçlanır.
Hastanın yaşam kalite kadar yakın çevresinin de yaşamı önemlidir. Hastaya bakmakla görevli olan kişi kendi sosyal aktivitelerini yapıp kendi psikolojilerini de kontrol altında tutmalıdırlar.
Alzheimer Tanımı
Alzheimer, yaygın olarak görülen bir hastalık türüdür. Alzheimer, beyin hücrelerinin yok olmasına neden olan ilerleyici bir nörolojik bir hastalıktır. Bu hastalıkta düşünce, hafıza ve davranış fonksiyonlarında azalma meydana gelir ve belirtiler yaşla birlikte yavaş yavaş ortaya çıkar. Alzheimer hastalığının ileri evrelere gelmesi yıllar sürebilir.
Alzheimer hastalığı ilerleyici bir hastalıktır. Alzheimer’ da belirtiler son yaşanan olayların unutulması şeklinde olurken birkaç yıl içerisinde bireyler günlük işlerini yapmada zorlanacak duruma gelebilirler. Sosyal aktiviteler davranışlar mantıklı düşünme yetenekleri zamanla olumsuz etkilenir.
Alzheimer Belirtileri
Başlangıçta yalnızca basit unutkanlıklarla başlayan hastalık, daha sonraları hastanın yakın geçmişe yaşadığı olayları unutmasına ve yakın çevresini hatta aile fertlerini bile tanıyamamasına kadar ilerleyebilmektedir. Hastalık çoğunlukla altmış beş yaş ve üzerindeki bireyleri etkilese de daha genç yaşlarda da ortaya çıktığı olabilmektedir.
Bu nedenle Alzheimer’ a tam olarak yaşlılık hastalığı diyemeyiz. Alzheimer hastalığı sağlık açısından oldukça önemlidir. Alzheimer hastaları, genellikle bilişsel ve davranışsal alanlarda performans düşüklüğü olması sonucunda kliniklere başvururlar. Alzheimer hastalığının daha da ilerlemesi ile birlikte en yaygın olarak ortaya çıkan Alzheimer belirtileri şu şekildedir:
-Bilinçte meydana gelen bulanık
-Kişinin içinde olduğu ortama alışmakta zorlanması
-Kişinin iyi bildiği yerlerde bile kaybolması
-Konuşma ve dil becerilerine yönelik sorunlar
-Saldırganlık, kişinin aile ve arkadaşlarından olağan dışı taleplerde bulunması, çevreye karşı şüphe duyması gibi kişilik bozukluklarının ortaya çıkması
-Kişinin hatırlayamadığı olayları inkar etmesi
-Kaygı ve depresyon
Bu belirtiler daha çok hastalığın ilk olarak teşhis edildiği dönemlerde sıklıkla görülen semptomlardır. Hastalığın ilerlemesi ile bu belirtiler şiddetini arttırır. Alzheimer, uzun yıllardan beri bilimsel araştırmalara konu olmuştur. Fakat henüz hastalığın gelişim nedeni kesin olarak belirlenebilmiş değildir.
Alzheimer’ın Gelişiminde Rol Oynayan Nedenler
– İleri yaş
– Ailede Alzheimer öyküsünün bulunması
– Down sendromlu doğmak
– Geçmişte geçirilen kafa travmaları
– Uyku bozuklukları
– Yetersiz olan fiziksel aktiviteler
– Obezite
– Sigara içmek ve sürekli olarak sigara dumanına maruz kalmak
– Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol
– Diyabet hastalığı
– Yetersiz, dengesiz ve sağlıksız beslenmek
Alzheimer hastalığı insanlarda her iki cinsiyette de görülebilir. Fakat kadın cinsiyette görülme olasılığı erkek cinsiyette görülme olasılığına göre daha yüksektir.
Alzheimer hastalarında beyin hücrelerinin ölümüne neden olabilecek faktörlerin araştırılmasına yönelik olarak yapılan çalışmalar bu hastalığın nedeninin belirlenebilmesi için bir umut ışığı olmuştur. Alzheimer hastalığı bazı genetik hastalıklarla benzer özellikte belirtiler gösterebildiğinden dolayı bunların araştırılması maksadıyla gen taramalarının da uygulanması gerekli olabilir.
Alzheimer’ın kesin bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak bazı uygulamalar ile Alzheimer’ ın hastada oluşturduğu semptomlar azaltılabilir ya da ortadan kaldırılabilir, hastalığın ilerleyişi yavaşlatılabilir. Alzheimer hastaları için ev ortamında gerekli düzenlemeler yapılarak ve yalnız yaşayan hastalar için evde unutkanlığını önleyecek ve hatırlamasını kolaylaştıracak tedbirler alınmalıdır. Hastalığa ilişkin semptomların azaltılması ve yaşam kalitesinin arttırılması için doktorun verdiği bazı ilaçların kullanımı önerilebilir.