5 Aylık Bebeklerde Otizm Nasıl Anlaşılır?
Bebekler doğdukları andan itibaren belirli gelişim basamaklarını tamamlayarak yetişkinlik yaşamına hasarsız biçimde adım atmaktadırlar. İlk aylarda çok hızlı bir şekilde gelişim gösteren en önemli organ ise beyindir. Beyin büyüyüp gelişerek bebeğin yaşamsal faaliyet becerilerini kazanmasını sağlar. Bebeğin yaşamının ilk aylarında beyinde çıkabilecek herhangi bir problem tüm yaşamı olumsuz etkileyebilmektedir. Bu problemlerden biri de otizmdir. Otizm bebeklerin bilişsel özelliklerini etkilemektedir. Buna bağlı olarak bebekteki sosyal gelişim de önemli boyutta ve olumsuz biçimde etkilenmektedir. Otizm tanısı bebeğin yaşamının ilk aylarında alındığında, uygulanacak tedavilerden sonuç almak kolaylaşmaktadır.
Otizmde Ailenin Rolü
Sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmiş olan bebek, belli gelişim görevlerini tamamlayarak yaşamına devam etmektedir. Otizm belirtileri gösteren bebeklerin ise gelişim dönemlerinde eksiklikler görülmektedir. Burada aile faktörü büyük önem taşımaktadır. Bebeğin ihtiyaçlarını karşılayan ve bakımını üstlenen kişinin, bebeği iyi bir şekilde gözlemlemesi gerekmektedir. Gözlem yapılırken de sağlık problemi yaşamayan bebeklerin gelişim görevleri göz önünde bulundurulmalıdır.
Göz teması kuruyor mu?
Sağlıklı bebekler bakımını üstlenen kişilerle göz kontağı kurmaktadır. Bebekler, yaşamının ilk aylarında göz kontağı kurarak yüzleri ayırt edebilmektedir. Bakımını üstlenen kişiyle kurduğu göz kontağı, yüze bakma gibi beceriler sağlıklı bir bebeğin gelişim görevlerindendir. Otizm hastalığı ise çocukta yüze bakmama, göz kontağı kurmama gibi belirtilere sebep olmaktadır.
Gülümsüyor mu?
Bebekler ilk aylarında refleks olarak gülümserler. Gülümseme eylemi bebek büyüdükçe amaçlı bir davranış olarak karşımıza çıkmaktadır. Bebekler 2. aydan itibaren bakımını üstlenen kişiyi tanıyarak, ona karşı olumlu tepkiler verirler. Otizmli bebek ise bakımını üstlenen kişiyi tanımamakta ve bu eylemi gerçekleştirememektedir.
Sesli uyaranlara tepki veriyor mu?
Bebekler 2 aydan itibaren ses çıkaran nesnelere tepki vermektedirler. Yüksek sesten korkma, sallanan bir çıngırağı fark etme gibi çeşitli tepkiler normal gelişim gösteren bebeklerde mevcuttur. Otizmli bebek ise sesli uyaranlara herhangi bir tepki geliştirmemektedir.
Obje takibi yapabiliyor mu?
Bebekler 3. aydan itibaren objeleri gözleriyle takip edebilmektedirler. Bu doğal ve sağlık açısından gerekli bir durumdur. Nesne takibi yapmayan bebekler aile tarafından dikkatli bir şekilde gözlemlenmelidir.
Bilişsel becerilerinde bozukluk var mı?
Bebekler 3. aydan itibaren nesneleri kavrama eğilimi gösterirler. Otizm bilişsel becerileri büyük oranda etkileyen bir hastalıktır. Herhangi bir nesneyi kavrama becerisi otizm belirtileri gösteren çocuklarda gözlemlenmemektedir. Bunun yanında bebeğin mimikleri de gözlenmesi gereken bir diğer olgudur. Otizmli bebek, diğer bebeklere oranla mimiklerini daha az kullanır. Bebeğin yüz ifadelerinde genellikle bir donukluk ya da ciddilikten bahsedilebilmektedir.
Fark etme ve tedavi
Bebeğin bakımını üstlenen kişiler, öncelikle bebeklerin normal gelişim süreçlerini iyi bir şekilde tanımlamalıdır. Gözlem yapılıyorsa bir gözlem kontrol listesi hazırlanmalıdır. Bebekte, yukarıda bahsedilen bozukluklardan birkaçı gözlemlenmişse mutlaka bir çocuk psikiyatrisinden yardım alınmalıdır. Erken tedavi ile otizmli bebeklerde büyük oranda başarı sağlandığı unutulmamalı, bebeğin tedavisine erkenden başlanmalıdır.